Chuyện tưởng như đùa, nhưng đó là những tâm sự từ đáy lòng của người nuôi tôm thẻ chân trắng hiện nay khi nuôi tôm ngày càng khó khăn. Nghề nuôi tôm thẻ chân trắng đã phát triển rất lâu, khi đó người có tiền mới đầu tư nuôi tôm. Nhiều người mong muốn nuôi tôm nhanh chóng đổi đời, thế nhưng tôm nuôi ngày càng phát sinh dịch bệnh và có chiều hướng lao dốc… khiến họ trắng tay.
Nghề nuôi tôm còn lắm khó khăn
Bên cạnh những kết quả đã đạt, nuôi tôm nước lợ vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ để phát triển bền vững. Đây là bài toán khó cho ngành chức năng.
Lắm khó khăn
Theo đánh giá của các hộ nuôi tôm trên địa bàn tỉnh Long An, hiện nay, nghề nuôi tôm còn lắm khó khăn: Giá thành sản xuất tôm vẫn còn cao. Thức ăn nuôi tôm vẫn đang chiếm tỷ lệ cao trong giá thành sản xuất (khoảng 65-70% giá thành nuôi tôm công nghiệp, đồng thời thức ăn qua nhiều khâu trung gian tăng 20-30% so với giá gốc); chi phí con giống cao do phải nhập khẩu tôm bố mẹ; giá điện tăng, đồng thời nhiều vùng nuôi thiếu điện phải sử dụng máy nổ để bơm nước, quạt khí, phát điện,… (chi phí cao gấp 2 lần so với sử dụng điện); giá thành vận chuyển vật tư, nguyên liệu vẫn còn cao.
Bên cạnh đó, còn tình trạng lạm dụng thuốc, hóa chất. Nhiều vùng nuôi chưa được đầu tư kết cấu hạ tầng bảo đảm: Hệ thống thủy lợi phục vụ nuôi trồng thủy sản chủ yếu vẫn dùng chung với hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, hệ thống cấp thoát nước không bảo đảm, các vùng nuôi thâm canh không có ao xử lý nước nên dễ xảy ra dịch bệnh. Nguồn nước dễ bị ô nhiễm từ quá trình sản xuất và sinh hoạt, thuốc bảo vệ thực vật. Đổ nợ vì nuôi tôm, tài sản cầm cố hết ở ngân hàng, nông dân lại nuôi hy vọng vào vụ tôm mới để mong gỡ gạc chút đỉnh. Ông Lê Minh S., ngụ xã Thuận Mỹ, huyện Châu Thành, tâm sự: “Rất nhiều hộ dân nuôi tôm mắc nợ ngân hàng. Theo tôi biết, hộ tối thiểu cũng là 50 triệu đồng, cao nhất lên đến 400 triệu đồng. Dân mất khả năng trả nợ, còn hồ tôm thì mất giá. Trước đây, mỗi hồ sang nhượng cả trăm triệu đồng, nay bán giá rẻ thì mất mấy chục triệu, nhiều hộ cho thuê nhưng không mấy người tha thiết nuôi”.
Ông S. buồn bã nói: “Gia đình tôi trước đã cầm một sổ đỏ tại ngân hàng do nuôi tôm lỗ liên tục. Vừa rồi, tôi mượn thêm sổ đỏ của người thân đem cầm cố để tiếp tục vay nuôi tôm, giờ lại hoàn tay trắng, không biết lấy tiền đâu để trả nợ”. Cũng như ông S., ông Nguyễn Thanh V., ngụ xã Nhựt Ninh, huyện Tân Trụ, nhiều năm qua rất ít khi thất bại trong nuôi tôm, nay đành bó gối ngồi nhà vì gần 1ha ao vừa thả tôm đã bị chết sạch. “Không nuôi tôm, thanh niên trai tráng còn cơ hội kiếm việc làm đây đó, chứ già cả, ốm yếu như tụi tôi biết đi đâu? Mấy năm trước nuôi còn lời chút đỉnh, nhưng mấy năm nay rất khó khăn. Giá thức ăn, thuốc, con giống thì cứ tăng, nhưng giá tôm cứ giảm liên tục” – ông V. lo lắng.
Tại huyện Cần Giuộc, người nuôi tôm cũng gặp nhiều trắc trở. Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cần Giuộc – Ngô Bảo Quốc, những năm gần đây, việc nuôi tôm của nông dân gặp nhiều khó khăn như ô nhiễm nguồn nước, dịch bệnh xảy ra thường xuyên, thời tiết diễn biến bất thường,… Cùng với đó, nông dân chưa vệ sinh, xử lý ao, đầm đúng yêu cầu kỹ thuật, tình trạng lạm dụng các loại thuốc kháng sinh còn xảy ra, chưa thể kiểm soát được. Hiện nay, nông dân đa phần chỉ mới ứng dụng một phần công nghệ cao vào nuôi tôm, chủ yếu vẫn là tăng cường ứng dụng các công nghệ để giảm chi phí đầu vào, giảm công lao động, nâng cao hiệu quả sản xuất như sử dụng máy biến tần giảm tiêu hao điện năng, máy cho ăn giảm công lao động, giảm hệ số chuyển đổi thức ăn, công nghệ vi sinh, hạn chế sử dụng hóa chất, kháng sinh, nuôi nhiều cấp (giai đoạn) để giảm chi phí xử lý chăm sóc ban đầu, kéo dài thời gian nuôi để tôm đạt kích cỡ thương phẩm lớn, từ đó mang lại hiệu quả kinh tế khá trong điều kiện giá tôm thương phẩm thấp hơn cùng kỳ thường năm từ 10-15%.
Cần hướng khắc phục
Để người dân trên địa bàn huyện Cần Giuộc nuôi tôm đạt hiệu quả, ông Ngô Bảo Quốc cho biết: “Thời gian tới, phòng nông nghiệp tiếp tục phối hợp các ban, ngành huyện mời gọi, tạo điều kiện để các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nuôi tôm nước lợ theo hướng ứng dụng công nghệ cao; tiếp tục đầu tư và tích cực phối hợp đầu tư kết cấu hạ tầng thiết yếu: Điện, giao thông; nạo vét kênh, mương nội đồng, trạm bơm, bổ sung, điều tiết nước hợp lý phục vụ vùng trồng rau và nuôi tôm. Song song với việc tuyên truyền, vận động người nuôi không sử dụng chất cấm trong nuôi tôm, sản xuất bảo đảm thời gian cách ly. Ngoài ra, chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện sớm triển khai cung cấp vật tư, phân bón vi sinh, con giống, các trang thiết bị công nghệ,… để cung cấp phục vụ người dân sản xuất”.
Còn theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi Thú y và Thủy sản tỉnh – Nguyễn Thanh Toàn, trước tình hình khó khăn của người nuôi tôm, hiện nay, tỉnh thực hiện nhiều mô hình nuôi tôm công nghệ cao mang lại thu nhập cao. Tuy nhiên, những năm gần đây, tôm nuôi gặp nhiều rủi ro do dịch bệnh, tôm nguyên liệu liên tục rớt giá, chi phí đầu vào tăng cao, nhiều hộ lâm vào cảnh khó khăn,… năng suất thấp, lợi nhuận không cao. Chính vì những khó khăn, thách thức nêu trên, ngành chuyên môn và người nuôi tôm thực hiện giải pháp kiểm soát chặt chẽ các chế phẩm nuôi tôm, nhân rộng những mô hình mới thành công trong nuôi tôm như nuôi tôm 2 giai đoạn nhằm giảm rủi ro. Đồng thời, tìm kiếm các giải pháp tiết kiệm như nuôi tôm 2 giai đoạn tiết kiệm điện, nước, cải tiến hệ thống quạt giảm hao phí điện, tính toán mức thức ăn phù hợp giảm tỷ lệ chuyển đổi và giảm ô nhiễm môi trường, thành lập các tổ hợp tác để có thể có đầu mối mua vật tư nuôi tôm số nhiều, giá thấp hơn và vấn đề quan trọng nhất là kiểm soát chặt chẽ việc lưu thông trên thị trường giống tôm tốt, chất lượng.
